Komentarze

• 

  judaica

  14.10.2006 20:03

  Pierwsza wzmianka o wsi rycerskiej Góra pochodzi z 1252 roku. W 1665 roku wieś została zniszczona przez Szwedów. W 1666 roku biskup poznański Boguchwał zakupił wieś i utworzył tutaj miejsce kultu katolickiego znane jako Nowe Jeruzalem. W 1670 roku Góra otrzymała prawa miejskie. W 1672 roku usypano tutaj specjalne wzgórze, na którym wybudowano Kalwarię. Po bokach dobudowano klasztory dominikanów i pijarów. Miasto Góra posiadało przywilej "de non tolerandis Judaeis". Od 1795 roku Góra znajdowała się w zaborze pruskim. Po 1802 roku w mieście zaczęli osiedlać się pierwsi Żydzi. Od 1807 roku Góra znajdowała się w Księstwie Warszawskim, od 1815 roku w Królestwie Polskim. W 1821 roku powstała gmina żydowska. W 1849 roku wybudowano synagogę. W 1883 roku władze carskie pozbawiły Górę praw miejskich. W XIX wieku Góra stała się ważnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego skupionego wokół dworu cadyka Icchaka Meir Rothenberga Altera (osiedlił się tutaj w 1859 r.). Pod wpływem cadyków z Góry Kalwarii pozostawała żydowska partia polityczna Agudas Israel. W 1897 roku w Górze żyło 2.919 Żydów, stanowiąc 55% ogółu mieszkańców. W 1905 roku wybudowano nową murowaną synagogę, na miejscu wcześniejszej, która spłonęła. Podczas I wojny światowej, około 1916 roku Góry odzyskały prawa miejskie.
  Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku w okolicach Góry doszło do walk polskich oddziałów z wojskami niemieckimi. W maju 1940 roku Niemcy utworzyli w Górze getto, w którym zgromadzili około 3,3 tys. Żydów. W lutym 1941 roku Niemcy przeprowadzili akcję likwidacji getta, rozstrzeliwując na miejscu kilkuset Żydów. Pozostałych 3 tys. wywieziono do getta w Warszawie. W połowie 1944 roku Niemcy wysiedlili prawie całą ludność miasta. Góra została wyzwolona w styczniu 1945 roku przez wojska sowieckie.